podrozdział pracy magisterskiej
Trybunał jest organem kolegialnym, złożonym obecnie, zgodnie z art. 221 ust. 1 i art. 222 ust. 1 TWE z 15 sędziów, których wspiera 8 Rzeczników Generalnych (Adwokatów). W praktyce tzw. duże państwa członkowskie mają swojego Rzecznika. Pozostałe posady dzielone są między mniejszych członków Unii, którzy mogą desygnować swoich członków wedle zasady rotacji alfabetycznej.
Traktat Nicejski uzgodniony w grudniu 2000 r. ustala zaś, że ETS będzie składał się z grona sędziów, z których każdy będzie pochodził z innego państwa członkowskiego, oraz 8 wspomagających ich Adwokatów Generalnych.
Jest to organ niezależny, zarówno od państw członkowskich, jak pozostałych instytucji i organów Wspólnotowych. Działa on w imieniu Wspólnot Europejskich i w interesie poszanowania prawa wspólnotowego. Ani Sędziowie, ani Rzecznicy nie są reprezentantami państw, chociaż z pewnością reprezentują oni różne systemy prawa krajowego. TS jest organem ponadnarodowym. Formalnie jest to organ niekadencyjny, jego członkowie zaś mają mandat ograniczony temporalnie, jest to 6 lat. Co 3 lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego, obejmujące na zmianę 8 albo 7 sędziów. Również co 3 lata ma miejsce odnowienie składu rzeczników generalnych obejmujące 5 albo 4 Rzeczników.
„Traktat określił warunki, jakie muszą spełniać członkowie ETS. Sędziowie i rzecznicy generalni wybierani są spośród osób dających gwarancje całkowitej niezależności. Muszą posiadać w państwie członkowskim ich pochodzenia kwalifikacje wymagane od kandydatów na najwyższe stanowiska w sądownictwie lub być uznanymi specjalistami w dziedzinie prawa. Przed objęciem swej funkcji składają publicznie przysięgę. W ten sposób zobowiązują się wykonywać swoją funkcję całkowicie niezależnie, zgodnie z posiadaną wiedzą i sumieniem, a także zachowywać tajemnicę służbową”[1].
Sędziów Trybunału obowiązuje zasada niepołączalności stanowisk w tym samym zakresie co członków Komisji Europejskiej. Immunitet członków ETS ma charakter ogólny i jest szerszy od immunitetu przysługującego innym funkcjonariuszom wspólnotowym. Może on być uchylony uchwałą Trybunału, podjętą na sesji plenarnej – tylko w wyniku jednomyślnej decyzji pozostałego składu orzekającego, stwierdzającej, że dany sędzia przestał spełniać wymagane warunki lub nie wywiązuje się ze swoich obowiązków. W przypadku przedwczesnego zwolnienia się miejsca w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości na pozostały czas kadencji mianuje się następcę.
„Status prawny Rzeczników Generalnych jest taki sam jak sędziów ETS. Rzecznik przypomina sędziego śledczego, ponieważ jego zadaniem jest przygotowanie w danej sprawie wniosku właściwego w postępowaniu procesowym i nieprocesowym. Wniosek Rzecznika uwzględnia ustalony stan faktyczny, ocenę dowodów, prawniczy wywód i stanowisko co do rozstrzygnięcia sprawy”[2].
Po ukonstytuowaniu się Trybunału sędziowie wybierają spośród siebie Przewodniczącxego. Wyboru dokonuje się bezwzględną większością głosów w głosowaniu tajnym. Kadencja wybranego trwa 3 latai pokrywa się z momentem częściowego odnowienia składu. Zadania Przewodniczącego dzielą się na dwie grupy. „Pierwsza z nich jest prowadzenie spraw sądowych, drugą zaś zajmowanie się innymi sprawami związanymi z administrowaniem. W ramach tej pierwszej kategorii art. 8 nadaje Prezydentowi kompetencje do przewodniczenia w rozprawach (hearings) i obradach (deliberations) Trybunału”[3]. Część druga owego przepisu mówi o sprawowaniu przez Przewodniczącego tzw.: policji sądowej, czyli odpowiedzialne zarządzanie rozprawą.
ETS mianuje swojego Sekretarza i określa jego statut. Wyboru Sekretarza dokonuje się na tych samych zasadach co Przewodniczącego. Stanowisko Sekretarza jest obsadzane w drodze wyboru spośród kandydatów, którzy zgłosili się w tym celu, na okres 6 lat z możliwością reelekcji. Zastępstwo Sekretarza ma miejsce, gdy czasowo lub stale (wakat) nie może wykonywać swoich obowiązków. W tym celu ETS może mianować jednego lub więcej zastępców. Sekretarz ma obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach ETS i izb. Czuwa nad poprawnym wniesieniem skargi, sporządza rejestr czynności sądowych, odpowiada za terminowe dostarczenie pism procesowych, podpisuje oryginał orzeczenia i deponuje go w kancelarii, dostarczając stronom uwierzytelnione podpisy wyroku. Odpowiada za pieczęć i archiwum ETS. Sekretarz stwierdza autentyczność każdego dokumentu, jest również odpowiedzialny za przesyłanie i czuwanie nad dokumentami procesowymi oraz za ich doręczenie. Czuwa także nad pieczęciami Trybunału, odpowiada za protokoły oraz za publikacje ETS. Sekretarz kieruje również, pod kontrolą Prezesa, administracją ETS, zarządza finansami i kieruje księgowością.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości jest organem stałym, obradującym na sesjach. Ponadto poza składem plenarnym Trybunał powołuje co roku izby trzy- i pięcioosobowe. Postępowanie w izbach może mieć na celu podejmowanie określonych czynności przygotowawczych albo rozstrzyganie określonych kategorii spraw zgodnie z przepisami szczególnymi. ETS obraduje także w tzw. „małym składzie plenarnym”, złożonym z połowy sędziów. O zakwalifikowaniu sprawy na sesję plenarną decydują – kryteria merytoryczne, a więc złożoność sprawy lub jej precedensowość oraz kryteria polityczne – tj. skargi państw kierowane przeciwko instytucjom Wspólnoty. Podczas sesji plenarnej ETS wymagane quorum wynosi 7 sędziów, a w przypadku braku quorum Przewodniczący odracza sprawę do czasu osiągnięcia quorum. Izba może być złożona z 3 do 5 sędziów.
[1] Z. Brodecki, Prawo europejskiej integracji, Warszawa 2000, s. 60
[2] ibidem, s. 61
[3] Wymiar sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia, red. M. Perkowski, Warszawa 2003r., s.81