Społeczna odpowiedzialność korporacji transnarodowych wobec naruszania praw człowieka

5/5 - (1 vote)

Wstęp

Rozdział I. Teoretyczne podstawy społecznej odpowiedzialności korporacyjnej (CSR)

1.1. Definicja i koncepcja społecznej odpowiedzialności korporacyjnej
1.2. Historia rozwoju CSR
1.3. Teorie i modele CSR
1.4. Znaczenie CSR w kontekście globalizacji

Rozdział II. Naruszenia praw człowieka przez korporacje transnarodowe

2.1. Przykłady naruszeń praw człowieka przez korporacje transnarodowe
2.2. Sektorowe analizy: przemysł tekstylny, wydobywczy i technologiczny
2.3. Skutki naruszeń praw człowieka dla lokalnych społeczności
2.4. Reakcje społeczne i prawne na naruszenia praw człowieka

Rozdział III. Ramy prawne i regulacje dotyczące CSR i praw człowieka

3.1. Międzynarodowe standardy i wytyczne dotyczące CSR (UN Guiding Principles, OECD Guidelines)
3.2. Rola Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych międzynarodowych organizacji
3.3. Krajowe regulacje i ich wpływ na działalność korporacji transnarodowych
3.4. Przypadki sądowe i precedensy dotyczące odpowiedzialności korporacyjnej

Rozdział IV. Praktyki CSR korporacji transnarodowych w zakresie praw człowieka

4.1. Strategie i polityki korporacji dotyczące praw człowieka
4.2. Przykłady dobrych praktyk i programów CSR
4.3. Wyzwania i bariery w implementacji CSR
4.4. Rola interesariuszy w promowaniu i egzekwowaniu CSR

Rozdział V. Przyszłość społecznej odpowiedzialności korporacyjnej w kontekście praw człowieka

5.1. Nowe trendy i kierunki rozwoju CSR
5.2. Technologiczne innowacje wspierające CSR
5.3. Perspektywy regulacyjne i legislacyjne
5.4. Rola edukacji i świadomości społecznej w promowaniu CSR

Zakończenie

Bibliografia


Wstęp

Społeczna odpowiedzialność korporacyjna (CSR) stała się jednym z najważniejszych elementów działalności współczesnych korporacji transnarodowych. W obliczu globalizacji i rosnącej świadomości społecznej, firmy są coraz częściej oceniane nie tylko na podstawie wyników finansowych, ale również ich wpływu na środowisko, społeczeństwo i przestrzeganie praw człowieka. Naruszenia praw człowieka przez korporacje transnarodowe, takie jak wykorzystywanie pracy dzieci, nieludzkie warunki pracy czy łamanie praw lokalnych społeczności, spotykają się z rosnącą krytyką i naciskiem na wprowadzenie odpowiedzialnych praktyk biznesowych.

Rozdział pierwszy pracy skupi się na teoretycznych podstawach społecznej odpowiedzialności korporacyjnej. Przedstawiona zostanie definicja i koncepcja CSR, historia jej rozwoju, różnorodne teorie i modele CSR oraz znaczenie CSR w kontekście globalizacji. Zrozumienie teoretycznych aspektów CSR jest kluczowe dla dalszej analizy praktyk korporacyjnych.

Rozdział drugi analizować będzie naruszenia praw człowieka przez korporacje transnarodowe. Omówione zostaną przykłady naruszeń w różnych sektorach, takich jak przemysł tekstylny, wydobywczy i technologiczny. Przedstawione zostaną skutki tych naruszeń dla lokalnych społeczności oraz reakcje społeczne i prawne na takie praktyki.

Rozdział trzeci skupi się na ramach prawnych i regulacjach dotyczących CSR i praw człowieka. Analiza obejmie międzynarodowe standardy i wytyczne dotyczące CSR, takie jak UN Guiding Principles on Business and Human Rights oraz OECD Guidelines for Multinational Enterprises. Omówiona zostanie również rola organizacji międzynarodowych, krajowych regulacji i ich wpływ na działalność korporacji transnarodowych, a także przypadki sądowe dotyczące odpowiedzialności korporacyjnej.

Rozdział czwarty poświęcony będzie praktykom CSR korporacji transnarodowych w zakresie praw człowieka. Przedstawione zostaną strategie i polityki korporacji dotyczące praw człowieka, przykłady dobrych praktyk i programów CSR oraz wyzwania i bariery w implementacji CSR. Analiza obejmie również rolę interesariuszy w promowaniu i egzekwowaniu CSR.

Rozdział piąty zajmie się przyszłością społecznej odpowiedzialności korporacyjnej w kontekście praw człowieka. Omówione zostaną nowe trendy i kierunki rozwoju CSR, technologiczne innowacje wspierające CSR, perspektywy regulacyjne i legislacyjne oraz rola edukacji i świadomości społecznej w promowaniu CSR.

Celem niniejszej pracy jest dostarczenie kompleksowej analizy roli społecznej odpowiedzialności korporacyjnej w przeciwdziałaniu naruszaniu praw człowieka przez korporacje transnarodowe. Praca ma na celu zrozumienie, jak korporacje mogą przyczyniać się do ochrony praw człowieka poprzez odpowiedzialne praktyki biznesowe, jakie są wyzwania i bariery w implementacji CSR oraz jakie są przyszłe perspektywy rozwoju CSR w kontekście globalnych standardów i regulacji.

Rola policji w społeczeństwie obywatelskim

5/5 - (5 votes)

Część I

Policja pełni kluczową rolę w społeczeństwie obywatelskim, wykonując szereg funkcji związanych z ochroną praw obywatelskich, utrzymaniem porządku publicznego i egzekwowaniem prawa. W demokratycznym społeczeństwie, gdzie obywatele są traktowani jako równi partnerzy, a nie tylko jako poddani, ta rola policji nabiera szczególnego znaczenia.

Prawa i obowiązki obywateli

Policja, jako instytucja państwowa, ma za zadanie chronić prawa i wolności obywatelskie. W każdym demokratycznym społeczeństwie, prawa te są zagwarantowane przez konstytucję i inne przepisy prawa, a policja jest jednym z głównych organów odpowiedzialnych za ich ochronę. Oznacza to, że policja ma obowiązek reagować na wszelkie naruszenia praw obywatelskich, od przemocy fizycznej, przez przestępstwa przeciwko własności, po dyskryminację i nierówność.

Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego

Jednym z głównych zadań policji jest zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Oznacza to, że policja ma obowiązek zapobiegać przestępstwom, reagować na sytuacje awaryjne, patrolować ulice i inne publiczne miejsca, a także utrzymywać porządek podczas zgromadzeń publicznych, takich jak demonstracje, protesty czy imprezy sportowe.

Egzekwowanie prawa

Policja jest również odpowiedzialna za egzekwowanie prawa. Oznacza to, że ma ona uprawnienia do zatrzymywania i przesłuchiwania podejrzanych, przeprowadzania śledztw, wykonywania aresztowań i innych działań mających na celu zapewnienie przestrzegania prawa. W tym kontekście, policja działa jako organ ścigania, który ma za zadanie zapewnienie, że wszyscy obywatele przestrzegają prawa i że przestępcy są pociągani do odpowiedzialności za swoje czyny.

Współpraca z innymi organami

Policja nie działa w izolacji, ale jest częścią szerszego systemu bezpieczeństwa publicznego i sprawiedliwości. W tym kontekście, policja często współpracuje z innymi organami, takimi jak sądy, prokuratury, służby celne, straże pożarne i służby ratownicze. Ta współpraca jest niezbędna do efektywnego wykonywania zadań przez policję.

Pomoc obywatelom

Policja nie tylko egzekwuje prawo i utrzymuje porządek, ale często pełni również rolę „pierwszego kontaktu” dla obywateli w sytuacjach awaryjnych. Policjanci są często pierwszymi osobami, które reagują na sytuacje kryzysowe, takie jak wypadki drogowe, przemoc domowa czy zagrożenia dla zdrowia publicznego. W tych sytuacjach, policjanci mogą udzielać pierwszej pomocy, zapewniać wsparcie emocjonalne, a nawet pomagać w znalezieniu odpowiednich usług społecznych.

W każdym z tych obszarów, policja pełni kluczową rolę w społeczeństwie obywatelskim, zarówno jako strażnik praw obywatelskich, jak i jako gwarant bezpieczeństwa publicznego. Jednak rola policji w społeczeństwie obywatelskim nie jest wolna od kontrowersji i wyzwań. Dalsze części referatu skupią się na tych kwestiach.

Część II

Wyzwania w egzekwowaniu prawa

Pomimo jej kluczowej roli, policja często stoi przed różnymi wyzwaniami, szczególnie w kontekście egzekwowania prawa. Jeden z głównych problemów dotyczy dyskryminacji i nierówności. Często zgłasza się zarzuty o profilowaniu rasowym, gdzie osoby z określonych grup etnicznych są niewspółmiernie często kontrolowane lub zatrzymywane przez policję. To nie tylko narusza prawa obywateli, ale także podważa zaufanie społeczności do policji.

Problem nadużycia władzy

Innym poważnym problemem jest nadużycie władzy przez niektórych policjantów. Chociaż większość policjantów wykonuje swoją pracę z najwyższą starannością i profesjonalizmem, istnieją przypadki nadużyć, takie jak przemoc fizyczna, korupcja, a nawet łamanie prawa. Te przypadki mogą zaszkodzić reputacji policji i zniszczyć zaufanie społeczności.

Prawa obywateli a obowiązki policji

Równowaga między prawami obywateli a obowiązkami policji często jest trudna do utrzymania. Policja musi chronić społeczeństwo i egzekwować prawo, ale jednocześnie musi szanować prawa i wolności obywateli. Ta równowaga często jest trudna do utrzymania, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, gdzie prawa obywateli mogą być zagrożone.

Bariery w komunikacji

Komunikacja między policją a społecznością, którą służy, bywa często trudna. Często społeczności mają różne oczekiwania co do roli policji, a różnice te mogą prowadzić do nieporozumień i konfliktów. Dodatkowo, problemy językowe, kulturalne i społeczne mogą utrudniać efektywną komunikację.

Zmieniające się realia społeczne

Policja musi również dostosować się do zmieniających się realiów społecznych. Współczesne społeczeństwo jest coraz bardziej zróżnicowane pod względem kulturowym, etnicznym i religijnym, a to stwarza nowe wyzwania dla policji. Musi ona nauczyć się zrozumieć i szanować te różnice, aby skutecznie służyć wszystkim członkom społeczeństwa.

Potrzeba przejrzystości i odpowiedzialności

Wreszcie, w demokratycznym społeczeństwie obywatelskim, istnieje silna potrzeba przejrzystości i odpowiedzialności ze strony policji. Oznacza to, że działania policji muszą być jasne dla publiczności, a wszelkie przypadki nadużycia muszą być skutecznie ścigane.

Każde z tych wyzwań ma wpływ na rolę policji w społeczeństwie obywatelskim i wymaga odpowiedzi ze strony odpowiednich instytucji. Trzecia część referatu skupi się na tym, jak te wyzwania mogą być przezwyciężone.

Część III

Szkolenie i edukacja

Podstawowym sposobem na sprostanie wielu z tych wyzwań jest poprawa szkolenia i edukacji policji. To obejmuje nie tylko techniczne aspekty pracy policyjnej, takie jak techniki śledcze czy taktyki interwencyjne, ale również szersze zagadnienia, takie jak prawa człowieka, etyka zawodowa, różnorodność kulturowa i komunikacja międzykulturowa. Dobrze przeszkoleni policjanci są lepiej przygotowani do radzenia sobie z różnorodnymi sytuacjami, które mogą napotkać w swojej pracy, a także do szanowania praw i godności każdej osoby, z którą się zetkną.

Praworządność

Kluczowym elementem w zapobieganiu nadużyciom władzy jest utrzymanie i wzmacnianie praworządności. Policja musi być zobowiązana do przestrzegania prawa, a wszelkie przypadki nadużyć muszą być ścigane. To wymaga nie tylko efektywnych mechanizmów kontroli wewnętrznej w policji, ale także niezależnego nadzoru zewnętrznego, który może badać skargi i zarzuty przeciwko policji.

Zaangażowanie społeczności

Innym ważnym aspektem jest zaangażowanie społeczności w pracę policji. Policja może skuteczniej służyć społeczeństwu, gdy jest w stanie zrozumieć jego potrzeby i oczekiwania, a to wymaga bezpośredniego dialogu i współpracy z mieszkańcami. Programy takie jak policja wspólnotowa mogą pomóc w budowaniu silnych relacji między policją a społecznościami, które służy.

Transparencja i odpowiedzialność

Policja musi również działać z pełną przejrzystością i być odpowiedzialna za swoje działania. To oznacza, że działania policji powinny być jasne dla publiczności, a wszelkie skargi lub zarzuty przeciwko policji powinny być badane przez niezależne organy. W praktyce, to może oznaczać rzeczy takie jak publikowanie statystyk policyjnych, udostępnianie informacji na temat polityki i procedur policyjnych, a także umożliwienie obywatelom składania skarg na działania policji.

Innowacje technologiczne

Wreszcie, nowe technologie mogą pomóc policji w sprostaniu wielu z tych wyzwań. Na przykład, kamery ciała mogą pomóc w zapewnieniu przejrzystości i odpowiedzialności, poprzez rejestrację interakcji policji z publicznością. Inne technologie, takie jak systemy informacyjne policyjne czy zaawansowane techniki analizy danych, mogą pomóc policji w efektywnym ściganiu przestępstw i zapobieganiu im.

Podsumowując, policja pełni kluczową rolę w społeczeństwie obywatelskim, ale ta rola wiąże się z wieloma wyzwaniami. Poprzez odpowiednie szkolenie i edukację, utrzymanie praworządności, zaangażowanie społeczności, zapewnienie przejrzystości i odpowiedzialności oraz wykorzystanie innowacji technologicznych, policja może skuteczniej służyć społeczeństwu i chronić prawa obywatelskie.

Polska Karta Praw Ofiary

5/5 - (6 votes)

Wszystkie polskie organizacje, instytucje i osoby prywatne stykające się w swojej pracy z ofiarami przestępstw postanowiły dla poprawienia sytuacji ofiar w Polsce podpisać ten dokument.

Mając na względzie:

  • zagwarantowaną w Konstytucji Rzeczpospolitej przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka i obywatela, będącą źródłem jego wolności i praw, które władze publiczne mają obowiązek szanować i chronić (art. 30 Konstytucji RP);
  • fakt, iż Rzeczpospolita Polska jest państwem prawa, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, w którym każdy ma obowiązek przestrzegania prawa (art. 2 i art. 83 Konstytucji RP);
  • zalecenia wypracowane przez międzynarodową społeczność kształtujące politykę postępowania z ofiarami przestępstw, a w szczególności:

Deklarację ONZ o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy z 1985 r.,

Europejską Konwencję o kompensacji dla ofiar przestępstw popełnionych z użyciem przemocy z 1983 r.,

Zalecenia Rady Europy Nr R (87)21 w sprawie zapobiegania wiktymizacji i pomocy dla ofiar przestępstw;

oraz

  • rozumiejąc, iż posiadanie prawa oznacza rzeczywistą możliwość korzystania z procedur gwarantujących ich realizację, zwłaszcza gdy są one naruszane lub nie wypełniane;
  • rozumiejąc potrzebę podniesienia kultury prawnej poprzez realną egzekucję praw obowiązujących;
  • kierując się dobrem ofiar przestępstw oraz chęcią pomocy i naprawienia doznanej przez nie krzywdy postanawiamy spisać i upowszechnić Polską Kartę Praw Ofiary.

Definicja i zakres uprawnień

  1. Ofiarą w rozumieniu Karty jest osoba fizyczna, której dobro prawem chronione zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo, a także jej najbliżsi (art. 115 § 11 Kodeksu karnego, Rezolucja 40/34 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 29 XI 1985 r., Deklaracja podstawowych zasad sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy, pkt A [ONZ 85], art. 47 Konstytucji RP, art. 49 i art. 51 § 2 Kodeksu postępowania karnego).
  2. Ofiara ma prawo do:
  • pomocy,
  • godności, szacunku i współczucia,
  • wolności od wtórnej wiktymizacji,
  • dostępu do wymiaru sprawiedliwości,
  • mediacji i pojednania ze sprawcą,
  • do restytucji i kompensacji (ONZ 85, art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, art. 2 § 1 Kodeksu postępowania karnego).
  1. Ofiara niezależnie od tego, czy ujawniony został sprawca przestępstwa i czy ma miejsce postępowanie karne, (kiedy ofiara uzyskuje status pokrzywdzonego), bądź cywilne, (kiedy ofiara uzyskuje status poszkodowanego) oraz niezależnie od więzi rodzinnej łączącej sprawcę i ofiarę winna uzyskać potrzebną jej pomoc prawną, materialną, medyczną, psychologiczną i socjalną (art. 2, art. 31 pkt 1,2; art. 32 Konstytucji RP, art. 2 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania karnego, art. 49 § 1 Kodeksu postępowania karnego).

Prawo do godności, szacunku i współczucia

  1. Ofiara ma prawo do traktowania jej z godnością, szacunkiem i współczuciem. Do szczególnego przestrzegania tego prawa zobowiązani są przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, służby zdrowia i służb socjalnych (art. 47 Konstytucji RP, art. 1 ust. 2 oraz art. 14.3 ustawy o Policji z 1990 r., Deklaracja o Policji, przyjęta w 1979 r. przez Radę Europy oraz Kodeks ONZ postępowania funkcjonariuszy porządku prawnego (Rezolucja nr 34/169 Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 17 XII1979 r.), art. 30 ustawy o zawodzie lekarza w zw. z art. 12 i art. 13 Kodeksu etyki lekarskiej z 1993 r., art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego z 1960 r. [k.p.a.]),
  2. Nie można przerzucać odpowiedzialności za przestępstwo ze sprawcy na ofiarę. Nie można usprawiedliwiać przestępstwa tradycją, kulturą, stereotypami minimalizującymi winę sprawcy.

Prawo do bezpieczeństwa i zakaz ponownego dręczenia ofiary

  1. Ofiara ma prawo do bezpieczeństwa i ochrony oraz poszanowania jej życia rodzinnego i prywatnego. Ofiary nie wolno ponownie dręczyć należy dołożyć wszelkich starań, by uniknęła ona powtórnej wiktymizacji. Oznacza to zakaz wkraczania w prywatność ofiary i jej rodziny ze strony wszystkich, którzy stykają się z nią w związku z popełnionym przestępstwem, w szczególności: przedstawicieli organów państwowych, służb medycznych i socjalnych, mediów (art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 1950 r. [KE], art. 191 § 3, art. 20 Kodeksu postępowania karnego).
  2. Ofiara ma prawo do traktowania ze szczególną troską i powagą przez organy wymiaru sprawiedliwości i organy ścigania. Postępowanie w sprawie powinno być prowadzone tak, by uwzględniać interesy i stan ofiary. Jej przesłuchania winny być: ograniczone do minimum, prowadzone w sposób kulturalny, wolne od opóźnień, odwołań i zmuszania ofiary do wielokrotnego przeżywania na nowo tragedii, jakiej doświadczyła (art. 30 Konstytucji RP, art. 231 Kodeksu karnego)
  3. Ofiara ma prawo do bezpieczeństwa osobistego, a obowiązkiem Policji i prokuratury jest jej to bezpieczeństwo zapewnić (art. 14.3 i art. 15.1 pkt 3 ustawy o Policji, art. 231 § 1 Kodeksu karnego).
  4. Ofiara może zażądać utajnienia swoich danych osobowych. (art. 184 Kodeksu postępowania karnego).
  5. Ofiara ma prawo domagać się zastrzeżenia danych dotyczących jej miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu (art. 191 § 3 Kodeksu postępowania karnego.).
  6. Ofiara ma prawo do zachowania anonimowości w sprawozdaniach prasowych, telewizyjnych, w internecie i w innych mediach, dotyczących jej sprawy. (art. 13 pkt 2 ustawy Prawo prasowe).
  7. Właściwe organy państwowe są zobowiązane do przyjęcia każdego zawiadomienia o przestępstwie zgłoszonego przez ofiarę i podjęcia odpowiedniej interwencji. Dotyczy to również sytuacji, gdy zagrożenie pochodzi od osoby dla ofiary bliskiej lub gdy ofiarą jest dziecko (art. 9, 10, 12 Kodeksu postępowania karnego. art. 15.1 pkt 3 ustawy o Policji, rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r (Dz. U. Nr 70, poz. 409) w sprawie trybu legitymowania, zatrzymywania osób, dokonywania kontroli osobistej oraz przeglądania bagaży i sprawdzania ładunku przez policjantów).
  8. Właściwe organy państwowe są zobowiązane do przyjęcia każdego zawiadomienia zgłoszonego przez osobę trzecią i podjęcia odpowiedniej interwencji (art. 304 Kodeksu postępowania karnego, art. 231 Kodeksu karnego).
  9. Ofiara ma prawo do uzyskania fachowej pomocy: psychologicznej, medycznej, materialnej i prawnej od momentu zgłoszenia naruszenia lub groźby naruszenia dobra prawem chronionego. Oznacza to m.in. prawo do wsparcia psychicznego, prawo do fachowej pomocy psychologicznej i prawnej od momentu zawiadomienia o przestępstwie.
  10. Ofiary przestępstw o podłożu seksualnym powinny być przesłuchiwane przez funkcjonariuszy Policji tej samej płci, a gdy ofiarą jest dziecko przesłuchanie powinno odbywać się w obecności psychologa lub osoby, którą dziecko darzy zaufaniem.
  11. Ofiara nie powinna być narażona na dodatkowe dolegliwości wynikające z konieczności kontaktu ze sprawcą czynu niedozwolonego. W sądach powinny istnieć odrębne pomieszczenia dla ofiar przestępstw, by nie były one narażone przed rozprawą na kontakt z oskarżonym, jego bliskimi i znajomymi.

Prawo ofiary jako strony postępowania karnego do wymiaru sprawiedliwości

  1. Ofiara ma prawo do swobodnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Ofiara ma prawo w granicach przewidzianych w ustawie w sposób wolny od jakiegokolwiek przymusu lub oporu kształtować swoje interesy prawne (art. 6 KE).
  2. Prawo ofiary do pomocy oraz reprezentacji prawnej powinno być przynajmniej zrównane z prawami przysługującymi oskarżonemu. Ofiara powinna mieć np. prawo do bezpłatnego pełnomocnika, w tych samych przypadkach, w których przyznaje się prawo sprawcy do obrońcy z urzędu.
  3. Ofiara w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Od wniesienia aktu oskarżenia aż do momentu jego odczytania w sądzie ofiara może złożyć oświadczenie, że chce działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego. W razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania pokrzywdzony może w terminie miesiąca wnieść swój akt oskarżenia do sądu (art. 53, art. 54, art. 55 Kodeksu postępowania karnego).
  4. Ofiara ma prawo do rzetelnej, zrozumiałej dla niej i wyczerpującej informacji o przysługujących jej prawach i procedurach ich dochodzenia (art. 16 Kodeksu postępowania karnego w zw. z art. 2 i art. 83 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej).
  5. Ofiara ma prawo do rzetelnej, zrozumiałej dla niej i wyczerpującej informacji na temat toczącego się w sprawie postępowania.
  6. Ofiara ma prawo do wystąpienia z powództwem cywilnym w celu dochodzenia w postępowaniu karnym roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z popełnienia przestępstwa. Ofiara może to uczynić aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej (art. 62 Kodeksu postępowania karnego., art. 69 Kodeksu postępowania karnego).
  7. Ofiara powinna mieć prawo do zebrania potrzebnych w jej sprawie dowodów bez narażenia na dodatkowe koszty. Dotyczy to między innymi obdukcji lekarskiej i pomocy psychologicznej.
  8. Ofiara ma prawo brać udział w czynnościach śledztwa lub dochodzenia toczącego się w jej sprawie (art. 49 § 1 Kodeksu postępowania karnego, art. 302 § 2 Kodeksu postępowania karnego, art. 316 – 318 Kodeksu postępowania karnego).
  9. Ofiara ma prawo do składania wniosków o dokonanie czynności w toku postępowania przygotowawczego, a więc zanim sprawa trafi do sądu (art. 315 Kodeksu postępowania karnego).
  10. Ofiara ma prawo wglądu do akt sprawy i sporządzania odpisów dokumentów występujących w sprawie (art. 156 – 157 Kodeksu postępowania karnego., art. 159 Kodeksu postępowania karnego).

Prawo ofiary jako strony postępowania karnego do mediacji i pojednania ze sprawcą

  1. Ofiara ma prawo do mediacji oraz pojednania ze sprawcą. Ofiara ma prawo wystąpić z taką inicjatywą do prokuratora lub do sądu (art. 53 § 3 Kodeksu karnego, art. 60 § 2 pkt 1 i 2 kk., art. 46 Kodeksu karnego, art. 66 § 3 Kodeksu karnego, art. 320 Kodeksu postępowania karnego, art. 339 ,§ 4 Kodeksu postępowania karnego, art. 489 § 2 Kodeksu postępowania karnego).
  2. Ofiara ma prawo w sprawach z oskarżenia prywatnego do pojednania i ugody (art. 489, art. 499, art. 492 – 494 Kodeksu postępowania karnego).
  3. Ofiara ma prawo na swój i oskarżonego wniosek do porozumienia się ze sprawcą w kwestii naprawienia szkody lub zadośćuczynienia (art. 341 § 3 i 4 Kodeksu postępowania karnego).

Prawo Ofiary do restytucji poniesionych szkód

  1. Ofiara ma prawo do restytucji poniesionych przez nią szkód (A.8 – 11 ONZ 1985, art. 46 kk., art. 62 Kodeksu postępowania karnego).
  2. Sprawca czynu zabronionego powinien wyrównać ofierze poniesione szkody (czyli dokonać restytucji). Przestępcy albo osoby trzecie odpowiedzialne za ich zachowanie powinni dokonać sprawiedliwej restytucji na rzecz ofiar, ich rodzin lub osób pozostających na utrzymaniu. Restytucja powinna obejmować: zwrot własności, zapłatę za doznaną krzywdę lub poniesioną stratę, zwrot wydatków poniesionych w wyniku wiktymizacji, zabezpieczenie usług oraz przywrócenie praw (A.8 ONZ 1985).
  3. Jeśli sprawca albo inne uprawnione instytucje (np. agencja ubezpieczeniowa) nie wyrówna szkód poniesionych przez ofiarę, to powinno się dążyć do zapewnienia kompensacji materialnej ze strony państwa:
  • ofiarom, które doznały ciężkiego uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiu fizycznym lub psychicznym w wyniku poważnych przestępstw,
  • rodzinie, a w szczególności osobom pozostającym na utrzymaniu ofiar, które poniosły śmierć lub które dotknęło kalectwo fizyczne lub psychiczne w wyniku takiej wiktymizacji (A.12 ONZ 1985).

VI międzynarodowa Konferencja UE, Turcja i Kurdowie 2010

5/5 - (10 votes)

Z początkiem marca odbyła się w Brukseli VI Międzynarodowa Konferencja z cyklu Unia Europejska, Turcja i Kurdowie, tym razem zatytułowana była Turcja i konflikt kurdyjski: Dialog polityczny i budowanie pokoju.

W konferencji udział wzięli politycy europejscy, zwłaszcza ci zaangażowani we wspieranie dążeń akcesyjnych Turcji, a także kurdyjscy i tureccy aktywiści, obrońcy praw człowieka, dziennikarze i naukowcy. Honorowy patronat nad Konferencją sprawowali jak zwykle Archbishop Emeritus Desmond Tutu, laureat nagrody Nobla z Południowej Afryki, Dr Shirin Ebadi, irańska laureatka nagrody Nobla, Bianca Jagger z Rady Europejskich Ambasadorów Dobrej Woli, prof. Noam Chomsky, turecki pisarz kurdyjskiego pochodzenia Yasar Kemal i Leyla Zana, kurdyjska aktywistka, laureatka Nagrody im. Andrzeja Sacharowa.

Uczestnicy konferencji podkreślili wartość podjętej w 2009 przez turecki rząd tzw. Kurdyjskiej Inicjatywy, która jednak nie odniosła sukcesu ze względu na brak porozumienia i współdziałania między rządem, partiami opozycyjnymi i resztą społeczeństwa.

Wskazali jednocześnie, że powodzenie Inicjatywy uzależnione jest w dużej mierze od konsekwentnego przeprowadzenia reform (zwłaszcza w zakresie istniejących regulacji prawnych), egzekwowania obowiązującego prawa i dbania o niezawisłość tureckiego wymiaru sprawiedliwości, oraz opierania się na szerokich konsultacjach społecznych i aktywności obrońców praw człowieka.

Wskazano również na niezbędność zawieszenia przez Turcję wszystkich militarnych operacji w rejonie południowego wschodu kraju, zwłaszcza tych godzących w suwerenność Iraku i Regionu Kurdystanu. Dalszego udoskonalenia wymagają – zgodnie z doniesieniami europejskiego Raportu o postępach Turcji (EU Commission’s 2009 Turkey Progress Report) – dziedziny takie jak swoboda wypowiedzi, wolność słowa i prasy, wolność wyznania, prawa związków handlowych, kontrola cywilna nad armią oraz prawa kobiet. Wyrażono także zaniepokojenie faktem, że uchwalone w 2009 ustawy prawne dotyczące podległości personelu wojskowego sądom cywilnym (dostosowujące prawo Turcji do wymogów UE) zostały zakwestionowane, a ich przyszłość spoczywa w rękach Tureckiego Sądu Apelacyjnego.

Turcję wezwano również do ratyfikowania Protokołu Dodatkowego do Konwencji NZ w sprawie zakazu stosowania tortur (OPCAT), Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (ICC) oraz Europejskiej Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości.

W rezolucji końcowej podkreślono, że Turcja musi wypełnić nałożone na nią kryteria akcesyjne zwłaszcza w odniesieniu do Kryteriów Kopenhaskich, przeprowadzając wymagane reformy. Z drugiej strony Unia Europejska została zobowiązana do dalszego uważnego monitoringu procesu akcesyjnego, zaangażowania i współpracy z działającymi w Turcji przedstawicielami NGO.

Inny rodzaj politycznego i finansowego wsparcia ze strony UE powinien dotyczyć utworzenia demokratycznej platformy dialogu między społeczeństwem tureckim i kurdyjskim. Do istotnych elementów budujących dialog zaliczono między innymi zapewnienie wykształcenia w języku ojczystym dla różnych nietureckich obywateli Republiki Tureckiej, a także usunięcie zapisu o 10% progu wyborczym w wyborach parlamentarnych.

Konferencja wezwała również Parlament Europejski i kraje członkowskie do zdecydowanego potępienia zamknięcia prokurdyjskiej partii DTP, a także licznych, mających w ostatnim czasie miejsce, aresztowań kurdyjskich działaczy i polityków.

Nie ulega wątpliwości, że przed Turcją stoi jeszcze wiele zadań, a chęć przeprowadzania konstruktywnych reform została w ostatnim czasie nieco osłabiona. Z jednej strony jest to wynikiem trwającej w Turcji walki politycznej (rządząca AKP contra opozycyjne MHP i CHP i armia), niepowodzeniem akcji Kurdyjska Inicjatywa (Kurdyjskie Otwarcie), co doprowadziło do eskalacji postaw nacjonalistycznych po obu stronach, kryzysu gospodarczego i niezbyt przychylnych wypowiedzi pod adresem Turcji ze strony takich polityków jak Kanclerz Niemiec Angela Merkel czy Prezydent Francji Sarkozy.

Szczegółowe informacje o konferencji na stronie EU Turkey Civic Comission www.eutcc.org oraz Kurdish Human Right Projekt www.khrp.org

Joanna Bocheńska

30/03/2010

Protesty po egzekucji w Iranie 5 kurdyjskich aktywistów

5/5 - (7 votes)

9 maja w okrytym złą sławą więzieniu Evin w Teheranie odbyła się egzekucja 5 kurdyjskich działaczy, w tym jednej kobiety: Ferzada Kemangera, Eli Heyderiyan, Ferhada Wekili, Mehdi Eslamiana i Şirin Elemhuli.

Wykonane w ostatni weekend wyroki śmierci (w sumie w Iranie 8 i 9. 05 wykonano ich 11) dołączyły do smutnej listy represji wobec przedstawicieli opozycji. Oficjalnie cała piątka została oskarżona o prowadzenie wojny przeciwko Bogu (tzw. Moharebeh), nieoficjalnie wiadomo jednak, że wszyscy wspierali prokurdyjską opozycję w Iranie. Wyrok wykonano przez powieszenie.

W kurdyjskich miastach Iranu jak Piranşah, Kamyaran, Mako, Sanandadż, czy Mahabad wybuchły zamieszki, wprowadzono tam również stan wojenny, a irańskie władze przerzuciły w ten rejon dodatkowe oddziały wojska. Protesty odbyły się także w zakładach karnych, gdzie więźniowie uczcili w ostatnich dniach pamięć piątki skazanych. Wiadomo również, że policja i wojsko poddały represjom rodziny skazańców, między innymi aresztowani zostali bliscy Şirin Elemhuli.

Protesty wobec wykonanych wyroków śmierci na kurdyjskich działaczach odbyły się także w Paryżu pod irańską ambasadą, której budynek został nawet nieco uszkodzony, a wielu demonstrantów aresztowała francuska policja.

Warto pamiętać, że mimo licznych głosów potępiających powszechne stosowanie kary śmierci w Iranie, kraj ten nie podpisał jak dotąd żadnego z międzynarodowych traktatów, które zakazują jej stosowania. W ostatnich latach liczba wykonywanych w Iranie wyroków śmierci ustawicznie rośnie, co jest odczytywane jako próba zastraszenia opozycji.

Za KHRP i www.netkurd.com

Joanna Bocheńska

11/05/2010