Prawa człowieka zapisane w konstytucji nazywane są prawami podstawowymi. Ich realizacji sprzyjają takie elementy jak kultura polityczna, rozwój gospodarczy państwa i jego możliwości finansowe, stan edukacji; ich przestrzeganie strzeże wymiar sprawiedliwości, konstytucyjna kontrola prawa oraz instytucja rzecznika praw obywatelskich. Zasada niezawisłości sędziowskiej i zasada podziału władzy również pośrednio przyczyniają się do przestrzegania praw podstawowych.
Pojęcia pokrewne to prawa obywatelskie i wolności obywatelskie; dotyczą one jednak stosunku państwa do jego obywatela lub częściowo do osoby przebywającej na jego terytorium. Prawa obywatelskie to prawa obywatela danego państwa, które wynikają z ustawy i służą ochronie jego interesów: prawo do pracy, prawo do nauki, prawo do głosowania. Wolności obywatelskie to te prawa obywatela danego państwa, dla których ustawa określa jedynie ich granice: wolność sumienia i wyznania, wolność słowa, wolność zgromadzeń; są one również nazywane wolnościami osobistymi lub prawami osobistymi.[1]
Prawa człowieka rozumiane są jako prawa nabyte przez osobę z chwilą urodzenia, wynikające z samego faktu jej istnienia. Uważa się, że prawo do nich ma każdy człowiek, bez względu na przynależność narodową, etniczną i wyznaniową, niezależnie od pozycji społecznej. Wynikają one z wymogów moralnych, chęci poszanowania godności człowieka.
Są one definiowane jako zbiór praw i wolności przysługujących każdej osobie bez względu na rasę, płeć, język, religię, przekonania polityczne, pochodzenie narodowe i społeczne, majątek itp. Prawa człowieka to prawa moralne, zbiór postulatów nakazujących poszanowanie najcenniejszych wartości, takich jak życie, godność, wolność, swobodny rozwój.[2]
Wyrazem respektowania tak rozumianych praw są akty prawne w postaci umów międzynarodowych, konstytucji, ustaw, oraz deklaracji organizacji międzynarodowych. Uznaje się je za wartości uniwersalne i równocześnie chroni się je, uznając za cenne dla człowieka i ludzkości. Kształtowały się od czasów oświecenia wraz z rozwojem nowoczesnych prądów myślowych.
[1] Słownik polityki, pod redakcją M. Bankowicza, Warszawa 1996, s. 321.
Możecie komentować prace