Prawa I generacji można wywieść z szeroko pojętej wolności obywatelskiej, której działania państwa nie mogą ograniczać. Im mniej państwa, tym lepiej, twierdzili twórcy tej konstytucji. Prawa te określa się mianem praw „negatywnych”. Warto zwrócić uwagę, że niektóre prawa z katalogu „negatywnych” nakładają jednak na państwo określone obowiązki.
Musi ono na przykład stworzyć warunki do korzystania z prawa do sądu lub z prawa do wolnych wyborów. Jeśli grupy przestępcze torturują swoje ofiary, oczekuje się na ogół, że to państwo powinno stanąć na straży naruszonego prawa. Obowiązki te nie są jednak nadmierne, większość państw jest w stanie im podołać. Zaletą praw tej generacji jest możliwość ich egzekucji; w wielu państwach stworzone zostały odpowiednie wewnętrzne procedury. Powstały również międzynarodowe mechanizmy ochrony tych praw, na przykład składanie skarg i wniosków do Europejskiej Komisji i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Prawa obywatelskie lub osobiste, uważane za prawa negatywne, to przede wszystkim: prawo do życia, wolność i bezpieczeństwo osobiste, wolność sumienia i wyznania, wolność słowa, zakaz tortur, prawo do sądu, prawo do obywatelstwa, prawo do prywatności, swoboda poruszania się.
Towarzyszą im prawa polityczne, spośród których za najważniejsze można uznać: prawo do wolnych wyborów, prawo do udziału w rządzeniu, wolność wypowiedzi w sprawach publicznych, wolność zgromadzeń i stowarzyszeń.
Prawa człowieka I generacji to prawa wolności, które zapewniają swobodę i niezależność jednostki od państwa i innych sił politycznych. Są to prawa podstawowe, które mają na celu ochronę jednostki przed bezprawnym działaniem władzy i innych sił społecznych. Prawa I generacji to:
- Prawo do wolności i bezpieczeństwa: gwarantuje jednostce prawo do bezpiecznego życia bez strachu przed bezprawnym aresztowaniem, torturą lub innymi formami przemoc.
- Prawo do wolności słowa: zapewnia jednostce prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów i opinii, bez strachu przed konsekwencjami.
- Prawo do wolności zgromadzeń i zrzeszania się: gwarantuje jednostce prawo do swobodnego zgromadzenia się i tworzenia związków, bez ingerencji ze strony państwa.
- Prawo do wolności religii i sumienia: zapewnia jednostce prawo do swobodnego wyznawania własnej religii i praktykowania jej bez przeszkód.
- Prawo do wolności poruszania się: umożliwia jednostce swobodne poruszanie się po kraju i za granicą, bez ograniczeń ze strony państwa.
Te prawa są uważane za fundamentalne dla ochrony ludzkiej godności i są chronione na całym świecie przez różne dokumenty i traktaty dotyczące praw człowieka, takie jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.